Hormonen tijdens de overgang

Voordat je in de overgang komt, doorloop je maandelijks een vruchtbaarheidscyclus. Een cyclus die wordt gestuurd door twee vrouwelijke geslachtshormonen: oestrogeen en progesteron. Deze hormonen zorgen er, met ondersteuning van andere hormonen, voor dat eitjes kunnen rijpen, springen en goed innestelen. Wordt een eitje niet bevrucht? Dan wordt het opgebouwde baarmoederslijmvlies afgestoten en ga je menstrueren. Op deze manier zijn oestrogeen en progesteron jarenlang, iedere maand opnieuw, met elkaar in balans. De taakverdeling is als volgt:

Oestrogeen:

• zorgt ervoor dat het slijmvlies van de baarmoederwand dikker wordt en zodoende een ideale leefomgeving voor een bevruchte eicel wordt;
• houdt de vagina soepel en stimuleert de productie van slijm in de baarmoederhals, zodat zaadcellen makkelijker naar de eicel kunnen.

Progesteron:

• bereidt het baarmoederslijmvlies voor op een goede innesteling van een bevruchte eicel;
• remt de hormonen LH en FSH, om te voorkomen dat er nieuwe eicellen gaan rijpen;
• maakt de baarmoedermond ontoegankelijk voor zaadcelletjes om een bevruchte eicel de beste kansen te geven;
• geen bevruchting? Dan neemt de aanmaak van progesteron af en wordt het opgebouwde baarmoederslijmvlies weer afgebroken.

Oestrogeen is betrokken bij de vruchtbaarheidscyclus. Dat heb je hierboven kunnen lezen. Maar oestrogeen is een hormoon dat nog veel meer functies in ons lichaam heeft:

• Het zorgt bijvoorbeeld voor de gezondheid van de botten, minder oestrogeen geeft een versnelde botafbraak.
• Het heeft invloed op de conditie van de huid, haren, urinewegen en bloedvaten.
• Het zorgt voor een goede doorbloeding van de schede. Dat heeft ook invloed op het seksleven van de vrouw.

Zo rond je 40^ste begint de aanmaak van oestrogeen en progesteron haar oude patroon te verliezen. Dat gebeurt geleidelijk en je merkt er in eerste instantie nog niks van. Aan het einde van de overgang maakt je lichaam ongeveer 60% minder oestrogeen aan. Progesteron wordt bijna helemaal niet meer aangemaakt. Gedurende de overgang is je lichaam continu bezig met het zoeken naar een nieuwe balans. Juist daardoor kunnen de bekende (en minder bekende) overgangsverschijnselen ontstaan. Vooral het afnemende oestrogeen is hiervoor verantwoordelijk.

Kennisquiz

Wat weet jij eigenlijk over de overgang? Weet je precies wat je te wachten staat of heb je eigenlijk geen idee? Met deze quiz kom je erachter.

Doe de kennisquiz 

Vooral het dalende oestrogeen veroorzaakt overgangsverschijnselen. Omdat de daling van dit hormoon niet van de een op de andere dag geregeld is, kunnen er door de hele periode van de overgang verschillende verschijnselen ontstaan. Zo heb je vroeg in de overgang meestal met andere verschijnselen te maken dan wanneer je er al bijna door bent. Een paar voorbeelden van overgangsverschijnselen in de verschillende fases van de overgang.

Vroege verschijnselen:

• prikkelbare gevoelens en stemmingswisselingen. Je hersenen hebben in eerste instantie de neiging om het dalende oestrogeen te compenseren. Daardoor stijgt een ander hormoon (FSH). Die stijging kan echter een storing veroorzaken in dát stukje van je hersenen dat je emoties reguleert;
• opvliegers. Oestrogeen wordt aangestuurd vanuit de hypofyse: het centrale aansturingspunt in onze hersenen van alle hormonen, maar ook van hartslag, ademhaling en verwijding van hart- en bloedvaten. Door de schommeling van het hormoon krijgt de hypofyse soms verkeerde signalen. Hierdoor kan de hypofyse denken dat je lichaamstemperatuur te hoog is, waardoor je natuurlijke afkoelmechanisme (zweten!) in werking wordt gezet.

Mid-term verschijnselen:

• pijn bij het vrijen doordat de huid van de schede droger en gevoeliger is geworden. Oestrogeen zorgt namelijk ook voor gezonde slijmvliezen en een goede elasticiteit van de vaginawand. Dalend oestrogeen kan zorgen voor droge slijmvliezen in onder andere de vagina, waardoor vrijen pijnlijk kan worden;
• onwillekeurig urineverlies. Door een dalend oestrogeenlevel kunnen je bekkenbodemspieren slapper worden. Je baarmoeder kan hierdoor lager komen te liggen. Dit kan druk uitoefenen op de blaas, waardoor je ongewild wat urine kunt verliezen.

Late verschijnselen:

• bontontkalking (osteoporose). Oestrogeen zorgde onder andere voor bescherming van je botten. De sterke daling van oestrogeen zorgt ervoor dat die bescherming afneemt.
• meer haargroei in het gezicht. Door de afname van oestrogeen krijgen mannelijke hormonen meer ruimte.

Maar let op: iedere vrouw is uniek, en ieder overgangsproces dus ook. Bij jou kan de overgang anders verlopen dan bij je beste vriendin. Maar ook de mate van hinder kan verschillen.

Op dit moment zijn zo'n 1,7 miljoen vrouwen in Nederland in de overgang. Jij ook? Meld je aan voor de nieuwsbrief Samen Door De Overgang. Dan ontvang je iedere maand praktische tips, weetjes en adviezen over de overgang in je mail.

Schrijf je nu in 

Heb jij overgangsverschijnselen? En wil je weten hoe A.Vogel je kan helpen? Neem dan contact op met het A.Vogel Informatiecentrum door een mail te sturen naar: info@avogel.nl. Alle contactopties vind je op de speciale Informatiecentrum contactpagina.