Bijholteontsteking

Bijholtes zijn met lucht gevulde ruimtes in de bovenkaak aan weerszijden van je neus. Ze staan via een nauwe opening in verbinding met je neus en zijn bekleed met slijmvlies. De bijholtes spelen een belangrijke rol in het bevochtigen van de lucht die je inademt. Daarnaast produceren deze slijmvliezen slijm dat helpt bij het wegspoelen van ziekteverwekkers en stofdeeltjes.

De bijholtes bevinden zich in de bovenkaak onder de ogen, je voorhoofd en tussen je ogen. We noemen deze holtes:

• De voorhoofdsholte: deze zit boven je ogen, in je voorhoofd.
• De zeefbeenholte: deze zit tussen je ogen.
• De kaakholte: bevindt zich in het bot van je bovenkaak, net onder je ogen.

De holtes staan in verbinding met je neusholte. Word je verkouden? Dan bevindt het verkoudheidsvirus zich niet alleen in je neus, maar ook in elk van deze holtes. Er wordt net als in je neus ook in deze holtes neusslijm (snot) geproduceerd. Normaal gesproken merk je daar niet zoveel van, omdat je dit slijm veelal bij het opsnuiven (ophalen) inslikt. Het wordt pas problematisch als de bijholtes zo vol zitten, dat deze het neusslijm bijna niet meer via de neus kunnen afvoeren.

Als de afvoergangetjes naar de neus verstopt zijn, of wanneer het snot dikker wordt, dan kan het snot uit de bijholtes niet meer weg en hoopt het zich op. Er ontstaat hierdoor irritatie (ontsteking) van het slijmvlies van de neus en bijholtes. Voor alle vloeistoffen die ons lichaam maakt, geldt dat deze moeten stromen. Want stilstand leidt veelal tot ziekte, zoals slijm dat niet wordt afgevoerd kan leiden tot ontsteking van slijmvlies van de neus en bijholtes, oftewel een neusbijholteontsteking.

Het kan veroorzaakt worden door een virale infectie, zoals een verkoudheidsvirus, maar soms ook kan er daar bovenop, in 0,5 – 2% van de gevallen, een complicatie optreden in de vorm van een door een bacterie. Ook kan een infectie aan je tanden of kiezen, of een allergie – zoals hooikoorts – zorgen voor een ontsteking van de bijholtes.

Andere factoren die kunnen bijdragen aan het ontstaan van een bijholteontsteking:

• Hooikoorts.
• Afwijking neustussenschot.
• Roken.
• Aangeboren afwijkingen aan de neus waardoor de afvoergangetjes niet goed hun werk doen.

Klachten die je hebt bij een neusbijholteontsteking zijn bijvoorbeeld een drukkend, soms ook bonzend gevoel in de kaakholten en het voorhoofd, of alleen in de kaken zelf. Dit gevoel verergert vaak bij bukken. Daarnaast kun je ook tand- of kiespijn hebben of pijn in de bovenkaak bij het kauwen. Andere symptomen van een bijholteontsteking zijn vaak koorts en een verminderd reukvermogen.

De incubatietijd is de tijd tussen de infectie en de eerste ziekteverschijnselen. Deze varieert van persoon tot persoon met een gemiddelde van 2-3 dagen.

Afhankelijk van de oorzaak van de infectie kan een bijholteontsteking enkele weken aanhouden. Vaak gaat het vanzelf over, binnen één tot drie weken. Een behandeling is daarom meestal niet noodzakelijk. De maximale duur is 12 weken, maar gewoonlijk nemen de klachten na enkele dagen tot een week spontaan af en verdwijnt eventuele koorts na vijf dagen.

• Stomen: Als je een bijholteontsteking hebt, kun je stomen voor het verlichten van je klachten. Je wordt er niet sneller beter van, maar het kan wel verlichting bieden. Hiervoor kun je twee- of driemaal daags gedurende vijftien minuten een stoombad nemen boven een kom warm water van maximaal 60 °C. Van toevoegingen zoals kamille, zout of menthol is niet aangetoond dat deze werken. Laat kleine kinderen niet op deze manier stomen wegens het gevaar voor verbranding en voeg voor kinderen jonger dan twee jaar nooit menthol toe aan het water.
• Neussprays
• Pijnstilling: Paracetamol kan je helpen bij het verminderen van de pijn.

  Zoals eerder gezegd is meestal een virus de oorzaak van een bijholteontsteking. Antibiotica zijn bij virusinfecties niet altijd effectief. Ook bij een bacteriële oorzaak geneest een neusbijholteontsteking vrijwel altijd spontaan en is antibiotica niet nodig. Je pijnlijke bijholten ontstaan door afsluiting van de openingen tussen de neus en de bijholten, niet door de bacteriële infectie zelf. Antibiotica hebben dan ook nauwelijks invloed op het beloop, ook niet bij langdurige of terugkerende klachten. 

  De huisarts kan antibiotica in overweging nemen in bepaalde situaties. Hoewel een bijholteontsteking meestal geen ernstige gevolgen heeft, kunnen er in zeldzame gevallen bacteriële complicaties optreden. Raadpleeg hiervoor en bij twijfel je huisarts. 

Het is verstandig om naar de huisarts te gaan bij twijfel als je symptomen langer duren dan twee weken en niet verminderen, wanneer je meer dan 5 dagen koorts hebt. Voor kinderen geldt: bij meer dan 3 dagen koorts. Ook wanneer de koorts terugkomt nadat je koortsvrij bent geweest, binnen dezelfde klachtenperiode is het goed om de huisarts te contacteren.