Botontkalking of osteoporose in de overgang?

Botontkalking is het brozer worden van botten. Het ontstaat wanneer er in je lichaam meer bot wordt afgebroken dan aangemaakt. Dat is het geval vanaf je 35ste ongeveer. Tot die tijd is het juist precies andersom: voor je 35ste wordt er meer botweefsel aangemaakt dan afgebroken. Daardoor worden je botten steviger en ze groeien. Mannen krijgen overigens net zo goed te maken met botontkalking als vrouwen.

Als vrouw heb je op een gegeven moment wel een extra hindernis: de overgang. Wanneer je in de overgang komt, ga je namelijk minder oestrogeen en progesteron aanmaken. Deze hormonen hebben normaliter een beschermende functie voor je botten. Bij het afnemen ervan wordt die beschermende functie dus ook minder. Daardoor kunnen je botten extra kwetsbaar worden voor ontkalking.

Ben jij in de overgang?

Wil jij weten of je al in de overgang bent? Met de test 'Ben ik in de overgang' kom je erachter.

Doe de test 

Nee. Er is pas sprake van osteoporose wanneer je overmatig botmassa verliest. Eigenlijk is osteoporose dus een vorm van extreme botontkalking. Meestal is dit pas het geval vanaf je 70ste, maar het kan ook eerder optreden. Wil je zeker weten hoe het bij jou zit? Je kunt tegenwoordig je botdichtheid laten meten. Dan weet je hoe broos je botten zijn en of je maatregelen moet nemen.

Van beginnende botontkalking merk je meestal weinig tot niets. Pas wanneer de botten flink poreus worden, kun je problemen krijgen. Je kunt dan denken aan:

• botbreuken, vooral in pols, wervels of heupen
• ingezakte wervels, soms met rugpijn en spierpijn
• een kromme rug door ingezakte wervels
• kleiner worden, door het inzakken van wervels
• last van organen, die minder ruimte hebben
• vaker vallen, door de verkeerde houding die is ontstaan

Het vrouw zijn op zich zorgt al voor wat meer risico op osteoporose. Dat heeft natuurlijk alles te maken met een versnelde afname van de botdichtheid wanneer je in de overgang bent. Toch kan osteoporose ook ontstaan onder invloed van andere factoren, zoals:

• Gebrek aan lichaamsbeweging
• Bepaalde hormoonafwijkingen
• Vervroegde overgang
• Erfelijkheid
• Roken en alcohol
• Te laag lichaamsgewicht
• Lage botmassa
• Onvoldoende inname van calcium
• Tekort aan vitamine D

Je kunt zelf van alles doen om de kans op botontkalking te verminderen of het proces te vertragen. De do's en don'ts lees je hieronder.

Door de afname van oestrogeen en progesteron neemt de bescherming van je botten tijdens de overgang af. Je botten kunnen dus wel wat extra hulp gebruiken om sterk te blijven. Calciumrijke voeding en voeding met vitamine D kan je daarbij helpen. Calcium versterkt de botten en vitamine D stimuleert de opname van calcium. Daarom is het belangrijk om van beide voldoende binnen te krijgen.

Echte calciumtoppers

• boerenkool
• peulvruchten
• noten
• zaden

Bronnen van vitamine D

• wilde zalm
• haring
• makreel
• vlees
• volvette kaas
• eieren
• zonlicht

Bewegen maakt sterk. Dat geldt voor je spieren, maar ook voor je botten. Hoewel je botten van nature poreuzer worden wanneer je ouder wordt, hebben ze ook een enorm aanpassingsvermogen. Ze zijn heel goed in staat om zich aan te passen aan hetgeen je van ze vraagt. En dat betekent dat het dus eigenlijk heel goed is om ze te belasten. Ze worden er namelijk sterker van en kunnen het proces van botafbraak zelfs remmen. Ook als je al last hebt van botontkalking.

Geschikte sporten

Het klinkt misschien gek, maar in de fase van beginnende botontkalking zijn dus júist vormen van beweging geschikt die je lichaam belasten. Je las hierboven al waarom. Dus wat kun je dan doen?

• wandelen
• hardlopen (voel welke afstand en snelheid je aankunt)
• tennissen
• dansen
• tuinieren
• roeien
• fitness
• fietsen

Zwemmen mist in bovenstaand rijtje. Waarom? Omdat je in water bijna gewichtsloos bent. Je belast je lichaam dus nauwelijks. Zwemmen is echter wel goed voor je spieren, gewrichten en je conditie. En zit je al in de fase van osteoporose? Ook dan is zwemmen heel geschikt.

Eén van de redenen dat je botten kwetsbaarder worden tijdens de overgang? De afname van oestrogeen. Het kan daarom je helpen om deze afname enigszins te compenseren met plantaardige oestrogenen. Fyto-oestrogenen noemen we die. Het zijn stoffen die ongeveer net zo werken als je eigen oestrogeen en het goede nieuws is...ze zitten in bepaalde voedingsmiddelen zoals:

• tempé
• lijnzaad (lekker door de yoghurt of over je salade)
• alfalfakiemen
• tuinkers
• miso-soep
• peulvruchten als adukibonen, bruine bonen en kikkererwten

Alcohol, cafeïne en natrium kunnen de opname van calcium belemmeren. Net als suiker en een voedingspatroon dat té rijk is aan dierlijke eiwitten overigens. Het zorgt ervoor dat calcium via de urine verloren gaat. Dus wat kun je beter met mate nuttigen:

• alcoholische dranken
• koffie
• cola
• chocolade
• tafelzout

Roken is ongezond, dat is geen nieuws voor je. Maar wist je dat roken ook slecht is voor je botten? Het versnelt namelijk de botafbraak. Maar het vertraagt daarnaast ook de botopbouw. En dat betekent dat het de kans op het ontwikkelen of verergeren van botontkalking en osteoporose vergroot.

Heb jij overgangsverschijnselen? En wil je weten hoe A.Vogel je kan helpen? Neem dan contact op met het A.Vogel Informatiecentrum door een mail te sturen naar: info@avogel.nl. Alle contactopties vind je op de speciale Informatiecentrum contactpagina.