Het immuunsysteem is ons afweersysteem. Het beschermt ons lichaam tegen indringers van buitenaf. Het bestaat uit verschillende onderdelen van je lichaam. Elk onderdeel heeft zijn eigen taak. De gezondheid van je immuunsysteem is belangrijk voor je lichaam. Het bepaalt namelijk hoe goed jouw afweer is tegen bijvoorbeeld griep- of verkoudheidsvirussen.
Elke dag kom je in contact met ziekteverwekkers. Bacteriën, schimmels, parasieten, virussen en schadelijke stoffen. Ze zijn overal om ons heen. Het is de taak van je immuunsysteem om je lichaam te beschermen tegen deze indringers. Zonder deze afweer zou het je niet lukken om ziekteverwekkers te bestrijden.
Daarnaast heeft het afweersysteem ook nog andere functies:
- Het herkent schadelijke stoffen, deze worden vervolgens onschadelijk gemaakt;
- het schakelt ook veranderde lichaamscellen uit, die niet goed meer werken.
De werking van het immuunsysteem begint al buiten het lichaam. Je huid vormt bijvoorbeeld al een eerste barrière tegen indringers. Maar ook het maagzuur in de maag houdt een deel van de bacteriën tegen, zodat ze niet in het bloed terecht komen.
Een immuunreactie
Wanneer een indringer toch in het lichaam binnenkomt, herkent je immuunsysteem deze. Dat komt doordat de ziekteverwekker vreemde eiwitten bij zich draagt: antigenen. Het immuunsysteem herkent dat deze eiwitten als vreemde eiwitten. Het Immuunsysteem zet een immuunreactie in gang om de indringer te bestrijden.
De verschillende onderdelen van het immuunsysteem zijn onder te verdelen in twee groepen:
1. Het aspecifieke afweersysteem, oftewel de algemene afweer;
2. En het specifieke afweersysteem.
De huid en het maagzuur zijn beiden voorbeelden van de aspecifieke, of algemene afweer. En ook bepaalde witte bloedcellen behoren tot deze groep. Ze richten zich namelijk op alle soorten indringers en niet op één type in het specifiek.
De specifieke afweer richt zich wél op één specifieke ziekteverwekker. De specifieke afweer komt pas in actie wanneer deze wordt geactiveerd door de aspecifieke afweer. Witte bloedcellen van de aspecifieke afweer slokken ziekteverwekkers die ze tegenkomen op. Daarna presenteren ze stofjes van deze ziekteverwekker (antigenen) op de buitenkant van de witte bloedcel. Andere witte bloedcellen kunnen deze antigenen herkennen en worden hierdoor geactiveerd. Deze witte bloedcellen behoren tot de specifieke afweer en gaan vervolgens gericht aan de slag om de ziekteverwekker te bestrijden.
Witte bloedcellen worden ook wel leukocyten genoemd. Ze worden ingeschakeld door het afweersysteem om de ziekteverwekkers aan te vallen en te vernietigen. Er zijn diverse soorten witte bloedcellen. Ze hebben allemaal een eigen taak en communiceren met elkaar:
Lymfocyten
Deze witte bloedcellen herkennen niet-lichaamseigen stoffen. Ze herkennen de indringers en helpen zo bij het aanwijzen van indringers.
Neutrofiele granulocyten,
Dit is de grootste groep witte bloedcellen. Ze helpen bij het op gang brengen van de bestrijding van de indringers, de immuunreactie;
Eosinofiele granulocyten
zijn witte bloedcellen die betrokken zijn bij allergische reacties en de vernietiging van parasieten;
Basofiele granulocyten
Brengen een ontstekingsreactie op gang, op de plaats van een infectie. Hierdoor ruimt je lichaam schadelijke stoffen en beschadigd weefsel op.
Monocyten
Deze witte bloedcellen doden zieke cellen en ruimen beschadigd of dood weefsel op. Monocyten kunnen uitgroeien tot macrofagen. Dit zijn grote witte bloedcellen die in de weefsels ziekteverwekkers opslokken en vernietigen.
Antilichamen worden ook wel antistoffen genoemd. De lymfocyten (B-lymfocyten om precies te zijn) produceren deze antistoffen. De antilichamen behoren tot de specifieke afweer en zijn bedoeld om een bepaalde ziekteverwekker onschadelijk te maken.
Er is dus een specifiek en aspecifiek deel van het immuunsysteem. Maar er is ook een verdeling te maken tussen aangeboren en niet aangeboren (verworven) immuunsysteem.
Verworven immuunsysteem
Een verworven deel van je immuunsysteem heb je nog niet bij je geboorte. Het is een onderdeel van je afweer dat je pas opbouwt nadat je ziekteverwekkers bent tegengekomen. Zo is je afweersysteem continu in ontwikkeling.
Aangeboren immuunsysteem
De huid en witte bloedcellen die alle indringers aanvallen zijn onderderdeel van het aangeboren immuunsysteem. De antilichamen die door B-lymfocyten worden geproduceerd, zijn een voorbeeld van het verworven immuunsysteem.
Als je in contact komt met een ziekteverwekker, gaat het afweersysteem aan de slag om deze te verslaan. Dit contact verloopt op een natuurlijke manier als je besmet raakt met een virus of bacterie bijvoorbeeld. Maar het kan ook door middel van een vaccin.
Doordat je immuunsysteem leert hoe het een indringer moet verslaan, kun je er vervolgens immuun voor worden. De volgende keer dat je met deze ziekteverwekker in contact komt, verslaat je lichaam deze gemakkelijker. Dat kan omdat het immuunsysteem heeft 'onthouden' hoe het dat eerder deed.
Immuniteit is dus iets dat je opbouwt door in contact te komen met een ziekteverwekker.
Het lymfestelsel bevindt zich door je hele lichaam. Het is een complex stelsel van lymfevaten en lymfeknopen. In de lymfevaten zit lymfevocht, met daarin onder andere afvalstoffen en ziekteverwekkers. De functie van het lymfestelsel is het afvoeren hiervan.
Lymfeklieren liggen vooral:
• In de hals;
• Bij je sleutelbenen;
• Onder de oksels;
• In de buik;
• En in de liezen.
Ze zijn een verzamelplaats voor witte bloedcellen (lymfocyten) die ziekteverwekkers onschadelijk maken. De lymfeknopen zorgen ervoor dat een ontsteking of infectie plaatselijk wordt opgelost en zich niet door het hele lichaam verspreidt.
Mensen die last hebben van hooikoorts of andere typen allergieën hebben een overactief immuunsysteem. Het lichaam reageert dan ook op stoffen waar het immuunsysteem eigenlijk helemaal niets mee hoeft te doen. Het zijn veilige stoffen voor het lichaam en toch valt jouw afweer ze aan. Er ontstaat een allergische reactie.
Ook wanneer je een auto-immuunziekte hebt, is er sprake van een overactief immuunsysteem. Je immuunsysteem reageert dan op lichaamseigen cellen en brengt een ontstekingsreactie op gang. Een reactie die eigenlijk niet nodig is. Want het is natuurlijk niet de bedoeling dat gezonde cellen worden aangevallen.
Alcohol verzwakt inderdaad je immuunsysteem. Eén avondje drinken heeft al een effect op je afweer. Maar als je veel en vaak alcohol drinkt, heeft dit grotere effecten op je weerstand.
Bloed doneren is belangrijk om de bloedbank van voldoende bloed te voorzien. Dat is nodig voor het geven van bloedtransfusies aan mensen die het hard nodig hebben. Bloed doneren heeft vooral invloed op de hoeveelheid ijzer en hemoglobine in je bloed. Door gezond en voldoende te eten, zijn de bloedbestanddelen snel weer op peil.
De inhoud op deze site is alleen bedoeld voor informatieve doeleinden en is geen vervanging van professioneel medisch advies, diagnose of behandeling. Raadpleeg altijd een zorgverlener bij persoonlijke medische problemen.
