Artrose in de handen, vingers en duim

De symptomen die bij artrose horen, worden veroorzaakt door slijtage aan het kraakbeen. De botuiteinden kunnen niet meer soepel bewegen, omdat het kraakbeen dun is geworden. Dat veroorzaakt veel pijn. In de hand zit een groot aantal botten en gewrichten. Als in één of meerdere van deze gewrichten artrose ontstaat, heeft dit veel invloed op de beweeglijkheid van de hand, vingers en duim.

• Artrose in de hand start met een stijf gevoel en pijn in de pols, vingers of duim. Vaak is de pijn het ergst na rust, bijvoorbeeld ’s ochtends vroeg. Na beweging neemt de pijn af. Soms is de hand dik en stijf;
• op de lange termijn kan artrose de hand veranderen. De vingers gaan er wat ‘knokig’ uitzien, doordat er extra bot kan aangroeien. Dit gebeurt vooral aan de randen van de vingergewrichtjes;
• soms lukt het niet meer de vinger(s) helemaal te strekken of te buigen. Ook vermindert de kracht in de handen; knijpen of grijpen lukt minder goed;
• de vinger(s), duim of pols kunnen ook dik en warm zijn. Dan is het gewricht ontstoken.

Artrose in de hand ontwikkelt zich meestal op drie plekken:

• aan het basisgewricht van de duim;
• aan het gewricht dat het dichtst bij de vingertop zit;
• aan het middelste gewricht van een vinger.

Wie artrose heeft, zoekt (naast de pijnstilling) naar andere behandelingen tegen pijn en stijfheid. Dit zijn de belangrijkste tips:

• om te voorkomen dat de gewrichten stijf worden, is bewegen belangrijk. Probeer elke dag de handen te gebruiken via oefeningen;
• door warmte ontspannen de spieren zich en dat vermindert de pijn. Leg de handen in een teiltje met warm water en knijp in een spons, leg er een warm kompres op of gebruik een infrarood-lamp;
• ook oefentherapie kan helpen, zoals het ‘sponsknijpen’ en het maken van een vuist.

Ja, artrose in de duim is zelfs de meest voorkomende vorm van artrose in de hand. Wie artrose in de duim heeft, zal dat merken bij nagenoeg elke handbeweging. Ook is er sprake van krachtverlies, waardoor je soms dingen uit de handen laat vallen.

Normaal is kraakbeen glad en elastisch en wordt het steeds opnieuw aangemaakt. Het kraakbeen zorgt dat bewegen soepel en pijnloos gaat. Bij artrose gaat dat proces mis. Er wordt te veel kraakbeen afgebroken en te weinig nieuw kraakbeen aangemaakt. Het kraakbeen wordt dun en zacht en kan de krachten op het gewricht minder goed opvangen. De krachten komen nu direct op het bot; dat doet pijn.

De directe oorzaak van artrose is vaak niet bekend, er zijn wel risicofactoren:

• geslacht: bij vrouwen komt artrose vaker voor dan bij mannen;
• erfelijkheid;
• overgewicht;
• zware belasting van gewrichten (door werk of sport);
• een ongeval.

Nee, artrose ontstaat het meest bij mensen die jonger zijn dan 65 jaar. Artrose is dus geen slijtage! Het is een chronische aandoening die op elke leeftijd kan starten.

Artrose is een aandoening die langzaam en progressief verloopt. Het gaat dus niet over en kan erger worden. Vaak is de kwaliteit van het kraakbeen al een tijdje achteruitgegaan voordat er klachten zijn. Het proces kan wel worden vertraagd en de pijn worden verminderd.

Het is goed elke dag oefeningen te doen met de pols- en handspieren. Zo verminder je stijfheid. Doe deze oefening:

• buig en strek de pols;
• maak een vuist, strek en spreid de vinger;
• doe een knijpoefening (bijvoorbeeld met een spons) in een teiltje met warm water;
• pijn bij bewegen is niet schadelijk, maar voorkom overbelasting;
• een spalk, brace of ring bij de duim of hand kan zorgen voor minder pijn.

Doe mee! Filmpjes met bewegingsoefeningen en tips over de juiste houding.

Onze gezondheidsdeskundige Hetty Crèvecoeur schreef een prachtig blog over voeding en leefstijl bij reuma. Wordt ook geinspireerd!

Pijnlijke gewrichten horen (soms) bij de overgang. Maar soms is niet de overgang de veroorzaker, maar wordt de pijn veroorzaakt door reuma. Eén van de meest voorkomende soorten van reuma (reumatoïde artritis) start gemiddeld bij vrouwen tussen de 40 en 50 jaar. Omdat dit ook de leeftijd is waarop vrouwen in de over-gang komen, worden de gewrichtsklachten soms aangezien voor een overgangs-kwaal die erbij hoort. Juist in het begin is het echter belangrijk om gewrichts-klachten goed te behandelen. Raadpleeg bij dit soort klachten daarom altijd een arts.

Ja, bewegen beschermt de gewrichten door de spieren eromheen te versterken en soepel en stek te houden. Omdat sterkere spieren zorgen voor meer steun, neemt de pijn af. 

Ja, een huisarts kan je begeleiden bij de pijn. Ook kan de huisarts, als dat nodig is, een afspraak maken bij een specialist.
Er  zijn verschillende behandelingen mogelijk:

• braces (spalken) voor de duim kunnen de duim ondersteun;
• injecties die ontstekingsremmend zijn of het nog aanwezige kraakbeen in conditie houden;
• wanneer de artrose niet reageert op normale behandelingen, is een operatie mogelijk. Het gewricht wordt vastgezet of opgevuld, of het pijnlijke gewricht wordt vervangen door een kunstgewricht.

• Gewrichtspijn
• Artritis
• Artrose aan de knie
• Artrose aan de heup