Opgeblazen gevoel
Waar hebben we het eigenlijk over - wanneer spreek je van een opgeblazen gevoel? En is het normaal, heeft iedereen er wel eens last van, of is het toch reden tot zorg? Een opgeblazen buik of gevoel heeft vaak een of meerdere van de volgende kenmerken:
- je hebt een vol of ongemakkelijk gevoel in je buik
- je buik is dikker of boller dan je normaal gesproken gewend bent; het gaat niet om huidvet dat op je buik ligt
- je buik voelt gespannen aan
- je voelt je buik borrelen of 'bewegen'
- als je op je buik drukt of voorover buigt, voel je de spanning verder toenemen
- soms is het opgeblazen gevoel altijd aanwezig; vaak komt het in de loop van de dag opzetten
- door de druk op je buik kan het zijn dat je vaker moet plassen of dat je misselijk wordt
Een opgeblazen buik wordt veroorzaakt door gassen in je darmen. Die gasvorming kan verschillende oorzaken hebben:
- je slikt lucht terwijl je eet of praat
- je hebt een overgevoeligheid of intolerantie (bijvoorbeeld voor gluten of lactose)
- je microbioom (darmflora) is uit balans. Gisten en schimmels maken bijvoorbeeld veel gassen aan, zeker als ze koolhydraten te eten krijgen. Normaal gesproken houden de gunstige bacteriën zulke gisten en schimmels onder de duim, maar als de darmflora uit balans is of als je verkeerd eet lukt dat niet goed meer.
- je eet teveel suiker(s) of je verteert suikers niet optimaal (vaak geldt: hoe sneller de suikers, hoe meer gasvorming)
- je maakt te weinig maagzuur of enzymen aan; daardoor worden de voedingsstoffen niet goed verteerd en komen er onverteerde resten in de dikke darm terecht. Daar gaat de darmflora ermee aan de slag.
Het is natuurlijk altijd zaak om de oorzaak op te sporen en aan te pakken. Heb je vaak last van een opgeblazen gevoel, neem dan contact op met een professional om te zien welke oorzaken er voor jou een rol spelen.
Winderigheid (flatulentie)
Misschien (ok, zeker weten) nog wel gênanter dan een opgeblazen buik is het als de gassen die in je buik zitten, eruit komen. Iedereen laat winden: zo'n 5-15 winden per dag (waarvan dan wel het grootste gedeelte in je slaap) zijn volkomen normaal. Maar er zijn mensen die veel meer winden laten. We spreken dan van winderigheid. Grofweg zijn er drie types winderigheid aan te wijzen (dit zijn overigens geen professionele vaktermen, want die blijken niet te bestaan):
- Harde knallers: winden die je vooral hoort maar niet ruikt. Er is veel gasvorming die met luid gerommel naar buiten komt. Deze winden geven vaak ook veel druk op de buik. Dit type winderigheid wordt vaak met name veroorzaakt door het eten van teveel suikers, door een slechte koolhydraatvertering of door gisten in de darmen.
- Zachte stinkers: winden die je vooral ruikt maar nauwelijks hoort. Deze winden ruiken vaak naar rotte eieren, bloemkool of andere bijzonder onprettige geuren. Ze worden vrijwel altijd veroorzaakt door een gebrekkige eiwitvertering; als eiwitten niet verteerd worden door je maagzuur of spijsverteringsenzymen, gaan er namelijk bacteriën mee aan de slag en ontstaan er stoffen met namen als cadaverine en putrescine - en je kunt je voorstellen dat die niet prettig ruiken. Ook stoffen als boterzuur en zwavelverbindingen geven winden een smerige geur.
- Kinkend én stinkend: winden die je hoort én ruikt zijn simpelweg een combinatie van de twee bovenstaande. Vaak betekent het dus dat zowel de koolhydraatvertering en de eiwitvertering niet goed op orde zijn, of dat de darmflora uit balans is en er bijvoorbeeld gisten, ongunstige bacteriën of parasieten aanwezig zijn in de darm.
De meest voorkomende oorzaken voor winderigheid zijn dus een niet-optimale voeding en een verkeerde samenstelling van het microbioom (je darmflora). Andere oorzaken zijn het slikken van lucht, het gebruik van bepaalde medicijnen en het hebben van darmaandoeningen
Wat je kunt doen bij winderigheid en een opgeblazen gevoel
Zoals altijd is het belangrijk dat je de oorzaak achterhaalt. Het heeft immers geen zin om anders te gaan eten als de oorzaak van je opgeblazen gevoel eigenlijk ligt in een tekort aan enzymen of een ander spijsverteringsprobleem. Toch zijn er een paar dingen die je altijd kunt doen:
- Laat suiker & alcohol staan. Ik begrijp dat je me nu ineens niet meer zo aardig vindt, maar suiker en alcohol zijn echt de usual suspects als het gaat om winderigheid en een opgeblazen gevoel. Bovendien zijn ze voor niemand echt gezond. Beetje jammer: ook frisdranken (met of zonder suiker) lijken de kans op winderigheid te vergroten.
- Kauw je eten goed. Als je je bewust bent van je maaltijd en met aandacht eet, is de kans dat je overtollige lucht slikt, minder groot.
- Gebruik kruiden die de spijsvertering ondersteunen. Bitterstofkruiden ondersteunen de spijsvertering. Kruiden als artisjok, paardebloem, boldo en mariadistel helpen bij spijsverteringsproblemen als een opgeblazen gevoel, winderigheid, misselijkheid en brandend maagzuur.
- Beweeg! Beweging helpt de lucht in je darmen zich te verplaatsen. Die moet er dan nog wel even uit natuurlijk... maar ook dat kun je beter in de vrije natuur doen dan thuis op de bank.
- Eet gefermenteerde producten. Die ondersteunen je darmflora en spijsvertering, zodat de gunstige bacteriën weer de overhand krijgen en de gasvormende soorten verminderen. Gefermenteerde producten kunnen in het begin wel de winderigheid verergeren, maar als het goed is is dat maar van korte duur. Blijf je toch last houden, vraag dan een professional om hulp.
- Blijf je last houden van teveel lucht in je darmen? Ga dan op zoek naar de oorzaak en pak die grondig aan. Ontlastingonderzoek toont bijvoorbeeld vaak de onderliggende oorzaken van de klachten aan. Een darmfloratherapeut of andere specialist kan je daarbij helpen!
Nienke Gottenbos is darmfloratherapeut, voedingskundige en auteur van de boekenserie De Poepdokter. Als De Groene Vrouw blogt ze over leefstijl, voeding en darmgezondheid. Voor A.Vogel schreef ze een aantal blogs met tips om je darmen gezond en gelukkig te houden.
