Planten poten, schoffelen, bezemen, snoeien en onkruid wieden. Al die tuintaken betekenen voor mensen met reuma een extra belasting van hun gewrichten. Dat kan ervoor zorgen dat ze opzien tegen het onderhouden van de tuin. Jammer, want tuinieren is juist zo leuk. Een bloeiende en opgeruimde tuin maakt ons blij!
Juist voor mensen met een reumatische aandoening is tuinieren gezond omdat je buiten in de zon werkt (vitamine D!) en je op een gezonde manier aan je dagelijkse portie beweging komt. Maar dan moet je wel leren tuinieren binnen je eigen mogelijkheden en bereik. En dat kan! Volg dit stappenplan en lees hoe je ondanks je reuma toch een mooie tuin krijgt.
Stap 1: bepaal de indeling van de tuin
In de ene tuin past met flink schuiven net een tuinbankje, de andere tuin lijkt wel een park. Elke tuin is anders, dus bij elke tuin (en hobbytuinier) past een andere indeling. Zorg in ieder geval voor voldoende ruimte om te zitten en genoeg ruimte om bij de planten te kunnen. En houd bij het bepalen van de indeling van de tuin hier ook rekening mee:
- Kijk voordat je de indeling bepaalt eerst naar de ligging van je tuin. Zo weet je precies waar je in de middag, ochtend en avond zon hebt en welke plekken bijna altijd in de schaduw liggen. Hier kun je de ligging van je terras op aanpassen;
- Maak een plattegrond om te bepalen wat er in je tuin past. Geef op je plattegrond ook je huis aan met de deuren en ramen;
- Bedenk of je rechte of ronde vormen in je tuin wilt gebruiken of een combinatie hiervan;
- Denk na hoeveel tijd je aan je tuin wilt besteden en pas hier de keuze van de planten op aan. Bedenk ook of je tijd en zin hebt om een vijver en moestuin te onderhouden.
Stap 2: breng je tuin op hoogte
Een tuin wordt een stuk makkelijker in onderhoud als je niet op je knieën tussen de planten hoeft te kruipen. Dat kan als je gaat tuinieren 'op hoogte', wat ook wel tafeltuinieren wordt genoemd. In je tuin plaats je grote en hoge plantenbakken waarin je van alles kunt poten en kweken. Kruiden, groente en lavendel; alles kan de hoogte in. Bij tafeltuinieren hoef je niet te bukken als je de planten moet snoeien, bewateren, poten en plukken.
In plaats van een bak, kun je ook een perk aan de rand van de tuin verhogen. Dat is helemaal leuk met planten die een beetje gaan hangen; de verhoging van bijvoorbeeld steen wordt dan bedekt met groen. Die verhogingen geven daarnaast een speels effect in de tuin en je tuin lijkt er optisch groter door. Houd je wel aan deze stelregel bij het verhogen van de tuin: zorg dat je vanuit je huis niet tegen een verhoging aankijkt.
Stap 3: tegels in de tuin, ja of nee?
Sommige tuinen bestaan volledig uit steen, andere tuinen zijn een oerwoud van groen. Dat is allebei niet zo praktisch, want ze kosten veel onderhoud (ja, tegels ook!). Gebruik tegels dus op een praktische én leuke manier!
Tegels zijn er in alle vormen, maten en kleuren. Over het algemeen zien kleine tegels er gezelliger uit, maar zorgen ze wel voor meer onderhoud. Denk aan onkruid wieden en aanslag verwijderen. Beperk dus bestrating tot daar waar het echt nodig is. Kies liever grote dan kleine tegels en kies voor onderhoudsvrije tegels. Gebruik een paar verschillende soorten stenen in de tuin, de afwisseling zorgt ervoor dat de tuin niet saai oogt. En, houten vlonders ogen leuk maar kunnen spekglad worden als het heeft geregend.
De materiaalsoorten van de stenen zijn belangrijk. Je kunt gaan voor een tegel van graniet of basalt: die materialen zijn zo hard en dicht dat er zich nauwelijks algengroei aan hecht. De meest onderhoudsvriendelijke tuintegel is de keramische tegel: deze nemen geen vocht op, waardoor het onderhoud minimaal is. Ook natuurstenentegels laten weinig algengroei toe. Erg praktisch dus.
En nóg gezelliger: betegel een stukje van de tuin met een vrolijk patroon. Laat je inspireren door Arabische tuinen, waar vaak weinig planten staan en de tuinen toch prachtig ogen door de mooie, kleurrijke tegels.
Stap 4: voorkom onkruid tussen de tegels
Ook verharding in je tuin heeft onderhoud nodig. Van groene aanslag verwijderen tot het wegvegen van vuil. Hier kun je op voorhand twee dingen tegen doen. Het eerste is een anti-onkruiddoek, leg dat altijd onder de tegels. Wat ook helpt tegen onkruid is het goed voegen van de tegel, bijvoorbeeld met voegmortel.
Stap 5: schaf handig tuingereedschap en -hulpmiddelen aan
Een schep, hark, onkruidmes of voegenkrabber, tuinhandschoenen... ze mogen niet ontbreken als je in de tuin aan de slag wilt. Zorg voor lichtgewicht tuingereedschap dat goed in de hand ligt. Sommige modellen zijn ontworpen met extra toebehoren om ondersteuning aan de elleboog te geven en de druk van de handen weg te nemen. Bij diverse winkels kun je tuingereedschap kopen dat is ontworpen om de gewrichten te ontzien. Doen dus!
Ook een uitkomst: een irrigatiesysteem. Die zorgt ervoor dat je de planten zelf geen water hoeft te geven. Door de automatische beregening gaat het water via een (ondergronds) slangenstelsel naar de verschillende planten toe. Een metertje, dat je in de grond zet, bepaalt of de planten water nodig hebben of niet.
Drie extra tips:
1. Heb je een groot gazon? Een robotmaaier is een investering, maar ontlast je wel van geploeter;
2. Zet liever een stevige tuinbank neer dan een paar wankele bistrostoeltjes;
3. Handigheidje om je terras en paden schoon te houden: maak een klein geultje langs de bestrating. Dat zorgt ervoor dat bij een regenbui de gronddeeltjes in de borders blijven steken en het straatwerk niet bevuilen.
Stap 6: welke planten kies je?
In een tuin horen natuurlijk planten – maar welke? Kies voor planten die passen bij je tuin qua ligging en grond en kies natuurlijk planten die makkelijk zijn in onderhoud. Ideaal is een combinatie te maken van vaste planten (de basis) en bloeiers. De gouden regel: 80% basisbeplanting en 20% accenten zoals bloeiers en verwisselbare planten. We geven 5 tips die het tuinieren makkelijker maken.
- Plaats een schutting of haag: een haag zorgt vaak voor veel onderhoud, met name voor snoeiwerk. Het kiezen voor een schutting is dus meer voor de hand liggend. Laat de schutting begroeien met een onderhoudsarme klimop. Ga je toch liever voor een haag? Goed nieuws: niet alle hagen hoef je jaarlijks te snoeien. Denk aan de hederahaag of een traag groeiende hagen, zoals de Taxus of Portugese laurier. Dat bespaart je een hoop snoeiwerk én je tuin is het hele jaar door groen.
- Plant veel vaste planten: plant liever grote hoeveelheden van een vaste plant in een vak, dan veel soorten eenjarige planten in de tuin. Al die verschillende planten hebben namelijk ook verschillend soorten onderhoud nodig. Houd het overzichtelijk. Je kunt natuurlijk wel zorgen voor afwisseling in structuur, hoogte en kleur. Vaste planten die doorbloeien zonder dat je ervoor hoeft te zorgen, zijn bijvoorbeeld geranium, lavendel en grassoorten.
- Vul de tuin met bodembedekkers: bodembedekkers redden je tuin! Waarom? Ze blijven laag, hebben geen tot weinig onderhoud nodig en onkruid krijgt geen kans. Onkruid groeit namelijk alleen op plekken waar geen planten staan. Vul plantenborders en bloemenbedden dus goed op en maak mooie, grote vakken met bodembedekkende beplanting. Een bodembedekker als vrouwenmantel is mooi en onderhoudsarm.
- Gebruik niet te veel potten: potten zijn gezellig en lijken praktisch, maar dat is een groot misverstand! Planten die niet in de volle grond staan maar in potten, hebben meer onderhoud en voeding nodig. Het enige voordeel van potten is dat je ze op een hoge tafel kunt zetten en je op stahoogte kunt werken – maar dan is een tafeltuin een betere optie.
- Denk na over (kunst)gras: echt veel moeite met gras maaien? Overweeg kunstgras. Het is bijna niet van echt te onderscheiden en een stuk onderhoudsvriendelijker.
Aan de slag in de tuin
Schijnt de zon en roept de tuin om een troetelbeurt? Waar wacht je nog op! Ga je aan de slag in de tuin met deze tips. Ga voor ergonomisch tuinieren en maak het jezelf niet onnodig moeilijk!
Verdeel werk over meerdere dagen
Afhankelijk van de grootte van je tuin, zul je niet alles in één dag doen. Dat hoeft ook niet, gelukkig. Verdeel het werk dus over meerdere dagen, weken of zelfs maanden. Het kan handig zijn om een kalender aan te schaffen of een planning te maken wanneer je wat doet. Op die manier kun je er ook rekening mee houden dat je over een paar dagen het onkruid gaat wieden.
Neem pauze!
Drink even water, rust uit en geniet van de zon. Geef je spieren voldoende rust en zorg ervoor dat je tijdens de pauze in een fijne stoel zit. Luister ook naar je lichaam. Kun je zo nog even werken in de tuin? Of vraagt je lichaam om rust?
Denk om je houding
Voorkom dat je een langetijd in dezelfde houding zit of bepaalde spieren gebruikt. Ga even zitten en dan weer staan; wissel taken af. Werk ook zoveel mogelijk onder schouderhoogte. Lukt dat niet? Pak dan een krukje of werk maximaal vijf minuten op of boven schouderhoogte. Houd je ellebogen licht gebogen als het om bewegingen gaat die enige kracht van je ellebogen vragen. Houd verder je rug recht, plaats je voeten uit elkaar en tenen naar buiten. Pak een kussentje als je op de grond aan het werk moet. Daar kun je op zitten of je knieën op laten rusten.
Til niet te zwaar
Gebruik ook zoveel mogelijk beide armen, zeker als je iets tilt. Houd het gereedschap dicht bij het lichaam; voorkom dus dat je teveel strekt of naar voren moet buigen. Dit veroorzaakt ook minder druk op de rug. Til je iets zwaars? Doe dit dan zoveel mogelijk met beide armen en vergeet de buikspieren niet aan te spannen. Zware voorwerpen kun je ook verplaatsen met een kruiwagen. Loop liever een paar keer heen en weer, dan één keer met iets heel zwaars. Zet de last onmiddellijk neer als deze te zwaar is.
Vraag hulp
Vraag een vriend, vriendin, kennis of de buren of ze je af en toe willen helpen met het onderhouden van de tuin. Je hoeft het niet helemaal alleen te doen. Samen tuinieren is ook nog eens gezelliger.
