De overgang: net een omgekeerde puberteit

Wat verandert er fysiek in de puberteit en overgang allemaal?

In de puberteit stijgen onder invloed van bepaalde klieren in de hersenen de hoeveelheden oestrogeen en progesteron. Deze hormonen zorgen ervoor dat er een eitje gaat rijpen in de eierstokken en de menstruatie op gang komt. De vruchtbare periode is begonnen. Ook vinden er uiterlijke veranderingen plaats, zo gaan de borsten groeien, worden de heupen breder en krijgt men schaamhaar.
In de overgang is een tegenovergesteld proces gaande, de hoeveelheden oestrogeen en progesteron dalen en uiteindelijk stopt de rijping van eicellen en komt er geen menstruatie meer op gang. Ook nu treden fysieke verschijnselen op; waar men in de puberteit juist een vette huid en acne heeft, kan nu de huid van de vagina, mond en ogen juist droog worden.
Ook merken veel vrouwen in de overgang dat ze moeite hebben op gewicht te blijven. Door de hormoonschommelingen kunnen opvliegers optreden en ook ‘s nachts kan men flink zweten. Maar pubers zweten net zo goed, zet maar eens een stap in de slaapkamer van een jongen van 14 en je weet genoeg.
Ook seksueel kan er een en ander veranderen. Doordat de vagina droger kan worden, kan het vrijer soms pijnlijker zijn en kan je libido ook dalen. Het voordeel van vrouwen in de overgang is wel dat ze vaak beter op hun gemak zijn met henzelf en meer genieten van het vrijen dan in de jongere jaren, omdat ze weten wat ze willen en daar beter voor kunnen gaan.

Emotioneel

Als ik terug denk aan mijn puberteit, doe ik dat met gemengde gevoelens. Ik was net als veel pubers gevoelig voor stemmingen en soms somber. Als die ups en downs kostten me een hoop energie en soms vroeg ik me wel eens af of het ooit zou veranderen. Maar naarmate ik ouder werd en die rottige hormonen bedaarden, voelde ik me beter en leek het of ik uiteindelijk mezelf was geworden. Van mijn vriendinnen in de overgang hoor ik ook dat ze kampen met stemmingswisselingen en sombere gevoelens, maar in hun beleving is wel een groot verschil. Doordat ze ouder en wijzer zijn is de basis van hun persoonlijkheid stevig verankerd en geven die stemmingswisselingen juist een positieve wending met het oog op de toekomst. Er wordt terug gekeken op het leven en het handelen en keuzes gemaakt hoe men de tweede helft van het leven in wil gaan.

Niet meer aanpassen

Zonder te generaliseren zijn de meeste vrouwen geneigd zich makkelijk aan te passen en te zorgen voor anderen. Dat kan hun partner zijn, de kinderen noem maar op. Wat anderen mensen denken is vaak heel belangrijk. Gelukkig slijt dit met de jaren. En in de overgangsjaren verandert er iets want nadat er al die jaren gezorgd is voor kinderen, de omgeving enzovoort worden er nu vragen gesteld als wat wil IK nou echt? Ben ik hier nog gelukkig mee? Hoe kan ik me verder ontwikkelen? Veel vrouwen starten bijvoorbeeld een nieuwe studie of gaan ander werk doen of besluiten juist meer rust te nemen en beter hun grenzen aan te geven en niet voor alles en iedereen klaar te staan. Voor de partner kan dit nog wel eens schrikken zijn, veel huwelijken stranden in deze periode. Maar uit de wrakstukken ontstaat altijd iets nieuws. Over de overgang wordt vaak geschreven alsof het alleen maar kommer en kwel is, maar er zijn ook inspirerende boeken die een ander licht op de zaak werpen.
Zo schrijft Christiane Northrup in haar boek: De overgang als bron van kracht, over de mogelijkheden en nieuwe inzichten die de overgang kan bieden. En Natalie Angier beschrijft in haar boek: De vrouw, prachtig over de ontwikkeling van het vrouwelijk lichaam van baby tot volwassene.

Lees ook

• 3 handreikingen om de overgang in een ander licht te zien