Helaas! Ik ben niet de uitzondering die de regel bevestigt… Ook ik had het moeilijk om mijn gewicht onder controle te houden tijdens de overgangsjaren. Naast alle andere lichamelijke veranderingen die de overgang met zich meebrengt, vond ik deze misschien wel het lastigste. Het is namelijk de verandering die het grootste effect heeft op je uiterlijk. Mijn eerste reactie was dan ook om er alles aan te doen om dit tegen te gaan. Ik lette nog meer op m’n voeding en ging meer bewegen. Maar ik merkte dat mijn inspanningen weinig resultaat hadden. Mijn lichaam was blijkbaar vastberaden om toch enkele kilootjes meer op de teller te zetten. En dus ging ik op onderzoek uit. Want als ik één ding geleerd heb bij A.Vogel, is het wel dat je lichaam bijna nooit iets zonder reden doet. Ik nam verschillende boeken door, speurde het internet af en vroeg advies aan experts. Wat bleek? Dat buikje is eigenlijk een slimme reactie van je lichaam op de overgang!
Schommelende oestrogeenspiegel
Allereerst is het goed om te weten wat er allemaal in je lichaam gebeurt wanneer je in de overgang komt en welk effect dit heeft. Een kort overzicht: de overgang start doorgaans met schommelingen in je oestrogeengehalte. Dit hormoon regelt je menstruele cyclus en vruchtbaarheid. Daarnaast helpt het ontstekingen te voorkomen. Oestrogeen wordt aangemaakt in de eierstokken, maar zit ook (in mindere mate) in vetcellen. Vandaar dat dikkere mannen soms ook meer vrouwelijke kenmerken krijgen. Vanaf je 45ste kun je in de premenopauze zitten en begint je oestrogeengehalte dus te schommelen. Gemiddeld wordt je cyclus rond je 52ste onregelmatiger: je menstrueert niet langer elke maand. Je kunt te maken krijgen met opvliegers, prikkelbare gevoelens en je gewicht kan dus toenemen. Je oestrogeengehalte is niet meer in balans met je progesterongehalte. Na ongeveer een jaar zijn er geen vruchtbare eicellen meer en stopt je menstruatie volledig. Hierop start de postmenopauze. Ook in deze laatste fase kun je een aantal gevolgen van het lage oestrogeengehalte ondervinden: misschien slaap je minder goed, je huid en slijmvliezen kunnen droger zijn, je ontdekt soms wat ongewenste haren op je kin… en je kunt een buikje krijgen.
Slimme reactie van je lichaam
En dat brengt ons dus terug bij de essentie van deze blogpost. Het buikje. Waarom krijg je dat nu eigenlijk? Eigenlijk is het simpel. Het oestrogeengehalte in je lichaam is een stuk lager, maar je hebt het nog wel even hard nodig. Omdat dit hormoon nog slechts in beperkte mate wordt aangemaakt in je eicellen, moet je lichaam op zoek naar een alternatief. En dat vindt het in je vetcellen. Daar wordt namelijk ook oestrogeen aangemaakt en opgeslagen. Hierdoor komt je hormoonbalans weer beter in evenwicht en heb je minder overgangsverschijnselen.
Buikje? Minder overgangsverschijnselen!
Dat buikje dat je krijgt tijdens de overgangsjaren, is dus eigenlijk een slimme reactie van je lichaam om overgangsverschijnselen onder controle te houden. Het is een teken dat je lichaam goed omgaat met de overgang. Uiteraard snap ik dat je het onder controle wilt houden, maar onthoud wel dat een klein buikje een goed teken is. Probeer niet koste wat kost om die paar extra kilootjes kwijt te raken. Minder vet betekent namelijk ook minder oestrogeen. En minder oestrogeen betekent vaak: meer rimpels, een droge huid, droge slijmvliezen en meer overgangsverschijnselen.
Te veel is teveel
Een kleine welving op je buik is dus zoals gezegd een goed teken. Houd het echter wel onder controle. Teveel buikvet is erg ongezond en kan hartziektes veroorzaken. Een klein zacht kussentje is prima. Eet daarom evenwichtig, leef gezond en beweeg dagelijks. Zorg ook voor een vlotte spijsvertering: een slechte spijsvertering met opgeblazen gevoel in maag en darmen kan namelijk ook de oorzaak zijn voor een té uitgezette buik. Houd er ook rekening mee dat een dalende oestrogeenspiegel je eetlust kan aanwakkeren én je stofwisseling kan vertragen. Het is dus normaal dat je meer zin hebt om te eten, maar kies slim. Ga voor voeding met een lage glycemische index, goede eiwitten en weinig koolhydraten.
Omgekeerd kan ook: oestrogeendominantie
Toch zijn er ook vrouwen die net teveel oestrogenen hebben na de menopauze. Met alle gevolgen van dien. Dit overschot (oestrogeendominantie) kent verschillende oorzaken:
- door bepaalde soorten voeding of overgewicht kan het oestrogeengehalte in je lichaam hoog blijven. Doordat je progesterongehalte afneemt tijdens de menopauze, raakt je lichaam in dat geval uit balans. Het hormoon progesteron piekt namelijk net na de eisprong. Als je in de menopauze zit, heb je echter geen eisprong meer. Als je lichaam dan wel nog veel oestrogenen aanmaakt, krijg je een oestrogeendominantie. Dit kan trouwens ook bij jonge vrouwen gebeuren;
- xeno-oestrogenen zitten in tal van producten (bepaalde cosmetica, plastic producten die BPA bevatten, schoonmaakmiddelen, medicijnen en allerlei andere chemische middelen). Deze chemische stof imiteert natuurlijke oestrogenen. Verwarm je voeding liever niet in een plastic bakje. Pesticiden (die we binnenkrijgen via de groenten en fruit die we eten) zijn misschien wel de grootste bron van xeno-oestrogenen. Via onze voeding krijgen wij deze oestrogenen dan ook overvloedig binnen. Aangezien je lichaam geen onderscheid maakt tussen xeno-oestrogenen en gewone oestrogenen, kan je hierdoor een oestrogeendominantie krijgen. Kies daarom zoveel mogelijk voor biologische producten.
Hoe weet je nu of je oestrogeendominantie hebt?
Als je hiermee te maken hebt, kun je ook te maken krijgen met onderstaande symptomen:
- stemmingswisselingen;
- gezwollen (pijnlijke) borsten;
- uitblijven van de menstruatie;
- onregelmatige menstruatie;
- vocht vasthouden;
- vetopslag (vooral op de billen en bovenbenen),
- gewichtstoename;
- depressieve gevoelens en prikkelbaar;
- meer last van PMS;
- bloedstolsels in menstruatiebloed;
- vermoeidheid;
- hoofdpijn of migraine;
- candida;
- acne;
- magnesiumtekort;
- tekort aan zink;
- vleesbomen in de baarmoeder.
Oestrogeendominantie tegengaan
Je kunt oestrogeendominantie tegengaan door veel kruisbloemige groenten te eten. Deze bevatten een stofje dat kortweg DIM genoemd wordt. Deze stof reguleert de hormoonbalans en het gedrag van cellen in je lichaam. DIM is een fyto-nutriënt dat het lichaam een handje helpt om oestrogeen te verteren en af te breken, zodat de hormoonspiegel in balans blijft. De meest voorkomende kruisbloemige groenten zijn:
- bloemkool
- boerenkool
- broccoli
- radijzen
- rode kool
- rucola
- spruitjes
- tuinkers
- witte kool
Zet ze dagelijks op het menu om je hormoonbalans terug in evenwicht te brengen. Marina Cluysen 
Meer lezen over de overgang?
Heb jij het ook moeilijk met de extra kilootjes die de overgang met zich meebrengt? Hoe ga jij ermee om?
