Zaden vormen de basis voor de landbouw en voor ons voedsel. Ze dienen dus als de basis van ons bestaan. Als het om heilzame planten ging, was niemand zich hier bewuster van dan Alfred Vogel, pionier en oprichter van het bedrijf A.Vogel. Vooral wat betreft de plant Echinacea purpurea, waarvan Alfred Vogel de eerste zaden begin jaren vijftig van Lakota-opperhoofd Ben Black Elk cadeau kreeg. "Ik kweekte Echinacea in het Engadin (op een hoogte van meer dan 1600 meter) en zorgde dat de plant zich langzaam kon acclimatiseren. Ik moest echter ... 15 jaar wachten totdat de Echinacea-plant van de Oglala Lakota-indianen zich dankzij een goede verzorging volledig had aangepast aan het verschil in klimaat."
A.Vogel besteedt extra veel aandacht aan de zaden, bijvoorbeeld die van Echinacea purpurea. "Van elke laatste oogst worden de zaden van een bepaald deel van de plant achtergelaten om te rijpen. Daarnaast zorgen we ervoor dat we van een voldoende aantal planten de zaden oogsten," legt Vanathy uit. In het ideale geval blijven de verschillende generaties van de planten in genetisch opzicht zoveel mogelijk gelijk."
Nog een voorbeeld: tijdens de selectie van een geschikte Hypericum perforatum-soort (ingrediënt gebruiken we in producten op de Zwitserse markt) hebben we erop gelet dat de plant bepaalde kenmerken had, zoals een sterke stengel die niet snel afknapte als de plant hoog groeit, dat het een rijke oogst opleverde en dat het gehalte aan waardevolle plantbestanddelen aan onze eisen voldeed."
Echinacea purpurea
Raszuivere zaden en klimaatbestendigheid
A.Vogel werkt zoveel mogelijk met 'raszuivere zaden'. Zo worden de planten genoemd waarvan kiemkrachtige zaden kunnen worden geoogst. Door ze in het volgende seizoen te zaaien, krijg je planten die dezelfde eigenschappen hebben als hun ouders. Raszuivere zaden kunnen dus jaar na jaar worden vermeerderd. Op die manier verkrijgt men - naar alle waarschijnlijkheid - planten die zich aan het klimaat van hun standplaats hebben aangepast en een gezonde, stabiele oogst opleveren.
Voorgekiemd in een klimaatkamer
De zaden worden rechtstreeks in perspotten met aarde gezaaid en voorgekiemd in een klimaatkamer. Vervolgens gaan de kisten met de ontkiemende en groeiende zaailingen de verwarmde kas in. Later worden ze naar gebieden met lagere temperaturen verplaatst om ze weerbaarder te maken. Eind april tot begin mei worden de zaailingen vervolgens buiten op het land uitgeplant.
Elk jaar kweekt A.Vogel grote hoeveelheden jonge heilzame planten. 70% van het benodigde plantmateriaal komt direct van de tuinen in Roggwil Zwitserland en 't Harde in Nederland. Het overige deel komt bij gecontracteerde telers vandaan en worden ook daar geplant volgens biologische kwaliteitseisen.
Naast Echinacea purpurea produceert A.Vogel ook eigen zaden van Sint-janskruid (Hypericum perforatum). Zaden van bepaalde soorten salie (Salvia officinalis), tijm (Thymus vulgaris), haver (Avena sativa) en artisjok (Cynara scolymus) worden geleverd door gecertificeerde leveranciers.
Echinacea-zaailingen worden op het veld geplant.
Gecontroleerde biologische teelt
A.Vogel maakt zoveel mogelijk gebruik van geavanceerde en gecontroleerde biologische teelt. Dit geldt zeker voor wat betreft de eigen akkers en die van gecontracteerde telers; uit het wild oogsten gebeurt uiteraard alleen hoogst uitzonderlijk. Biologische zaden worden verkregen van planten die reeds onder gecontroleerde biologische omstandigheden zijn geteeld - op niet-verontreinigde grond, vrij van pesticiden en synthetische kunstmest. "Natuurlijk zien we ook af van het gebruik van chemisch-synthetische middelen om de zaden kiemvrij te maken en tegen ziekteverwekkers te beschermen," legt Vanathy verder uit.
De teelt van heilzame planten - strenge regelgevingseisen
De kwaliteitseisen voor biologisch geproduceerde grondstoffen zijn in de loop der jaren aanzienlijk aangescherpt, vooral vanuit de regelgevende autoriteiten. Zo moeten niet alleen de in de farmacopee gespecificeerde gehalten aan werkstoffen (dit geldt alleen voor geneesmiddelen), maar ook de authenticiteit van plantsoorten en -rassen worden gedocumenteerd. Men moet daarnaast ook het uitgangsmateriaal (bijvoorbeeld de zaden) heel precies kunnen traceren. Dit geldt zelfs voor planten die traditioneel in het wild worden verzameld en gekweekt.
Alle planten bij A.Vogel worden in Zwitserland gekweekt in overeenstemming met de Europese regelgeving voor biologische plantenteelt en die van de GACP (Good Agricultural and Collection Practices). In Nederland worden de planten gekweekt volgens de EKO-licentie.
1: Farmacopee is een officieel uitgegeven handboek met voorschriften voor de bereiding van geneesmiddelen voor menselijk en dierlijk gebruik en de vereisten waaraan zij moeten voldoen. Bron: rivm.nl
Vanathy Erambamoorty heeft in 2018 haar masterdiploma Landbouwwetenschappen aan de ETH-universiteit in Zurich gehaald. Ze schreef haar masterscriptie over heilzame planten. Na eerst als stagiaire aan wetenschappelijk onderzoek mee te hebben gewerkt heeft ze later een functie bekleed als afdelingshoofd bij de productie van kweeksystemen en speciale gewassen. Vanathy Erambamoorty is sinds augustus 2020 Hoofd Plantenteelt bij A.Vogel AG.
